Tag Archives: Ахмет Байтұрсынұлы

Биыл туғанына 175 жыл толатын данышпан Абай қазақ жазба әдебиетінің көгінде жарқ ете қалғанда, жер-жерде оның туындыларын майшаммен іздеп, жете танығандар, сөйтіп, ұлы ақын шығармалары туралы алғаш пікір айтқандар өз заманында аз болмаса керек. Осы орайда «Абайды алғаш таны­ғандар» деп тақырып қойған біз бұл мақаламызда тек Торғай өңірінен түлеп ұшқан – ұлы ақын­ның талантын мо­йындап, ба­ға­лаған үш тұлғаны алып, қа­рас­­тырып ...

(«Рухани жаңғыру: қазақ тілі – ұлтаралық қатынас тілі» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференциядағы баяндама) Заманында «ұлттың ар-ожданы» атанған Ахмет Байтұрсынұлының тіл туын көтеріп, оның бекем тұғырына айналуы кездейсоқ емес еді. Ресей империясы қилы амалмен құрамына қосып алған тегі бөтен жұрттарды орыс тілін таңу арқылы  отарлаушы  халыққа  сіңістіруге,  яғни  ассимиляциялауға қатты көңіл бөлгені мәлім. Дінді де ортақтас- тыруға тырысты. Ақыры, «иланымы магометандық ...

Қостанай облысында 29 киелі жердің туристік картасы жасалды. Қасиетті нысандардың 19-ы жергілікті маңызға ие. Солардың бірі – Ахмет Байтұрсыновтың кіндік қаны тамған, балалық шағы өткен үй. Алдағы уақытта бұл нысан жергілікті тұрғындардың бастамасымен қайта жаңғыртылуы мүмкін. Ұлттың ұлы ұстазы атанған Ахаңның кіндік қаны тамған осы үйдің бүгінгі жайы қандай? Осы жайында ҚазАқпарат тілшісі арнайы материал дайындаған еді. Ахаң туған үй ...

Смағұл Сәдуақасов баяндамасын осылай өрбіте жөнелген кезде, трибунада тұрған оның үстіне залдан лақтырылған шірік овощтар жауды да кетті… Сәдуақасов сахна сыртына қашып шықты… Содан кейін мәжілістің кейінгі жағы өткізілместен, «юбилей» тарады… Байтұрсыновқа қарсы студенттердің өтінішімен, сол күні түнде «Қара тақтаға жазылмаңдар, шешендер» деген атпен жазылған менің мақалам ертеңіне республикалық «Еңбекші Қазақстан» газетінің 69-нөмірінде (1923 жылы) бас мақала болып жарияланды. 1923 ...

Ол – қазақ тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдарының негізін салушы ғалым, қазақтың ақыны, түркітанушы, публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері. Ол – қазақ ғылымы тарихында ұлттық әліпби жасап, жаңа емле, төте жазу, араб графикасы сынды жаңа үлгі ұсынған реформатор. Ол – қазақтың жүз жылда бір туатын ірі тұлғасы Ахмет Байтұрсынұлы. Білдей «Қазақ» газетінің бас редакторы, Алаш Орда үкіметінің белсендісі, ақын, қоғам ...

1916 жылы қазақ даласындағы ұлт-азаттық көтерiлiстерi­нен кеңестiк тарихта көбiрек жазылғаны –Торғай көтерiлiсi. Қазақ даласының кiндiгi, Алаш қайраткерлерiнiң туған жерi –Тор­ғайдағы көтерiлiстi кеңестiк тарих Амангелдi Иманұлы, iшiн­ара Әлiби Жангелдинмен байланыстырса да, мұның шындығы мүлде басқа. 1915 жылдан бастап елге әлеуметтiк қысым күшейдi. Сол кезде әр шаңырақтан жиналатын салық түрлерi: түтiн салығы – 4 сом 50 тиын, земство салығы –3 сом, болыс салығы –3 сом. Осы мiндеттi үш салықтың ...