Таным

1917 жылы Қазан төңкерісі нәтижесінде билікке келген Коммунистік партия мен Кеңес үкіметі білім беру жүйесін, ғылымды, мәдениетті, әдебиет пен өнерді бақылауға ала бастады. 1919 жылы наурызда РКП(б)-ның VІІІ съезінде білім беру мен үгіт насихат жұмыстарының барлық түрлері таптық сипатта болып, коммунистік насихатпен ұштасу міндеттелді. Съезде «… білімі бар адамдардың күшін барлық жерде пайдалануға жол бере отырып және соны қолдай отырып, ...

Шығармашылық қызметтегі қазақ зиялыларының рухани-моральдық дағдарысы 1937 жылғы қуғын сүргін жылдарында айқын көрінді. 1937 жылы әдеби көркем шығармаларымен елге танылған қазақ зиялыларын айыптау мен қуғындау бұрынғыданбетер күшейіп, өзінің шарықтау шегіне жетті. Олардың шығармаларының әр жолынан, айтылған ой пікірлерінен ұлтшылдық пен байшылдықты, кеңес үкіметіне қарсылықты, теріс ниеттілікті көруге тырысушылар шықты. Тарих саханасынан кеткен алашордашыларды айыптау, бұрындары азды көпті байланыста болғандарды және ...

«Геоглиф» термині – қазіргі таңда, әдетте, ұзындығы 4 метрден жоғары геометриялық немесе бейнелі айшықтар салынған жерлерді белгілеу үшін кеңінен қолданылады. Геоглифтерді жасаудың екі тәсілі бар – айшық желісі өтетін жерге топырақ немес тас себу арқылы, айшықтың параметрі бойынша жер қыртысының жоғарғы қабатын алу немесе керісінше. Көптеген геоглиф соншалықты үлкен, оны тек қана жоғарыдан көруге болады (ең атақты мысал – Наска ...

Британ мұражайында бұдан 2000 жыл бұрын жасалған коньки сақтаулы тұрғанын білеміз. Ал 1948 жылы Қостанай қаласының маңайында біздің дәуірімізге дейінгі қола ғасырда жасалған алты жұп коньки табылған. Олар жылқы сүйегінен, анықтап айтсақ, жылқының сирағынан жасалған екен. Ал оны аяққа байлайтын кәдімгі қайыс жылқы терісінен жасалған. Тарих ғылымының кандидаты А.Хазанов мұндай конькилердi жасауға жылқының тiлерсек сүйегi алынған деген пiкiр айтыпты. ХIII ...

«Құланның ажалы» қалай жазылды? Қалихан ЫСҚАҚ, жазушы: «…Демалысқа келді. Бір нәрсені бастадым деп келді. «Бұқаны мүйізінен тұқырт» деуші еді. Құлан Қыпшақ Кейкіні бастаған екен. «Совет өкіметінің хас жауы, қарақшы» Кейкіні қайда алып шығар, қалай шығар екен, алып шыққанмен қайда апарып сыйғызар екен?.. Менің көкейімде осы сауал тұрды. Ақан бұған да жауап қатқан жоқ… Кіші бесіннен көз байланғанша «Құланның ажалы» оқылды. ...

(Қыпшақ Сейітқұл бабамыз дәл осы Қабырға өзенінің бойына егін салған) Халықты отырықшылыққа, егін салуға  насихаттайтын Ыбырайдың “Қыпшақ Сейітқұлы” әңгіме емес, очерк екені талай айтылып та, жазылып та жүр. Сейітқұл Маманұлы өмірде болған адам. Ол 1770 жылы туып, 1830 жылы кісі қолынан қаза тапқан. Очеркте айтылғандай, руы – қыпшақ, қыпшақтың ішінде Торы, Торының ішінде Қитаба. Маманның он баласының ақылдысы да, еңбекқоры ...

Арқалық қаласына алғаш көшіп келген кезде қала өміріне үйрене алмай, уақытты қалай өткізуді, не істеу керектігін білмей әрі ауылдағы туған жерге деген сағыныш қосылып, көніл құлазып жүрген кез еді. Бірде сағыныш сезімді басу үшін әрі ағамызға сәлем беру ниетімен өзімізбен қатар көшіп келген Зәкен ағайдың үйіне кемпіріміз екеуміз келдік. Келсек, ағай жолға дайындалып жатыр екен. Бір ініміздің баласы екі-үш жыл ...

Күдері Жолдыбайұлы – 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісіне белсене қатысқан жауынгер ақын. Оның жалынды жырлары көтерісшілер рухын көтеріп, жеңіске жігерлендірген. Академик Қажым Жұмалиев «XVIII-XIX ғасырлардағы қазақ әдебиеті» кітабында Сейдахмет, Күдері, Ақмолда, Нұржан ақындардың кейбір шығармаларының идеялық-көркемдік жақтарының жақсаруына Ыбырайдың ықпалы тигені сөзсіз екенін айта келіп: «1879-1880 жылдары болған «Жалпақ қоян» атты жұтты суреттейтін ұзақ өлеңін Күдері ақын Ыбырайдың кеңесімен жазады. Оның ...

Жалпы, Үндістанға қазақтардың келуін Ұлы Моғолдар империясының негізін қалаған Бабырмен және сол Үндістанның Кашмир аймағын билеген Мұхамед Хайдар Дулатимен байланыстыруға болады. Ал шындығында, біздің арғы ата-бабаларымыз, яғни далалықтар есте жоқ ерте дәуірден бері Үндістанмен тығыз қарым-қатынас жасап, көп уақытта сол жерді бағындырып, өз билігіне де алып отырған. Оған өз заманындағы қуатты империя болған ежелгі Кушан мемлекеті мен эфталиттердің (ақ ғұндардың) ...

1-cурет. Еуропаға жетуге тырысып жатқан Сирия босқындары «Араб көктемі» ең бірінші Солтүстік Африкадағы Тунис мемлекетінде басталған еді. 1956 жылы Франциядан тәуелсіздігін жариялаған Тунисті Хабиб Бургиба басқарған болатын, кейін 1987 жылы премьер-министр лауазымына Хабиб Бургиба тағайындаған Зин эль-Абидин Бен Әли кейін билікті өз қолына алады. Ал, оның тақтан таюына араб елдерінің ішінде алғаш рет осы елде басталған «Араб көктемі» (Туниске қатысты ...