Таным

Тәуелсіздік алған жылдары Қазақстан халқының саны 17 млн-ға тақау болыпты (1991 жылы). Қазіргі деректерге қарасақ еліміздегі халық саны 18,5 млн-ға жуықтап қалыпты. Яғни, өсіміміз бар болғаны 1,5 млн. болып тұр ғой, бұл дегеніңіз өте аз сан. Әрине, табиғи өсім болды, дегенмен тарихи отанына кеткен жұрттардың саны да едәуір еді. Мысалы, СҚО, Ақмола, Қостанай, Павлодар, ШҚО және Қарағанды облыстарының 30 жыл ...

Ғалымдар 2019 жылы адамзат тарихындағы ең аптап ыстық болады деп болжап отыр. Бұл туралы Калифорния университетінің мамандары мәлімдеді деп жазды National Geographic.  Жер бетіндегі температураның күрт өзгеруіне Тынық мұхитының шығысында судың беткі қабатындағы температураның көтерілуі әсер етеді. Ғалымдардың айтуынша, соңғы төрт жылда – 2015 жылдан 2018 жылға дейін көмірқышқыл газы шығарындыларының артуына байланысты тарихтағы ең ыстық кезең болды, бұл аралықта ...

Қостанай облысында осыдан екі жарым ғасыр бұрын жасалған қобыз табылды. Замана запыранын зар ғып тартқан көне жәдігерді көздің қарашығындай сақтап, бүгінге дейін жеткізген Құрмановтар әулеті. Бұл туралы редакциямызға осы әулеттің үлкені — Данияр Құрмантегі есімді азамат хабарлады. Оның айтуынша, нар қобызға биыл шамамен 245 жыл болады. ХХ ғасырдың бастапқы жылдарына дейін қолдан түспей келіп, кейін тасада қалған киелі аспап бүгінде ...

Пролетариат көсемi Лениннiң серiгi, қызыл педагог Крупскаяның дүниеге келген күнiнен бастап талқаны таусылғанға дейiнгі өмірінің құпия сырлары әлі ашыла қойған жоқ. Халық ағарту iсiнiң сұр кардиналы Надежда Константинқызы Крупская 1869 жылы 26 ақпанда Петербург қаласында туған. Педагогика ғылымының докторы, КСРО Ғылым академиясының құрметтi мүшесi, демократиялық пиғылдағы офицердiң отбасында дүниеге келген Надежда Крупская Петербургтағы әйелдердiң жоғары курсын бiтiрiп, революциялық iстерге ерте ...

Сәт Есенбаев заманында белгілі болған халық ақындарының бірі. 1893 жылы Торғай уезінің Қараторғай болысында дүниеге келген Сәт өзінің туысқан ағасы Байжан ақыннан көп үлгі өнеге алған. Жастайынан айтысқа араласып Өсіп, Нарымбай, Нұрхан, Таңатқан, Қарсақ т.б. ақындармен айтысқа түскен. Сәттің есімінің халық арасына танымал болуы 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліске байланысты болды. Көтеріліс кезінде Орманбек Жәукеұлының мыңдығында болған ақын елді азаттыққа шақыратын ...

Білімді, көзі ашық, көкірегі ояу болуға ұмтылу – біздің қанымызда бар қасиет. Н.Назарбаев. «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласынан Бүгінгі таңда білім, данышпан Абай бұдан бір ғасырдан астам бұрын айтып кеткеніндей, «дүниенің кілті» болып отыр. Сан ғасыр бойы көбіне қара күшке сеніп келген керенаулау саланың бірі – экономиканың өзі ғылымның өндіргіш қабілетіне баса ден қойып, қаражаттың көбін оқу орындарындағы зерделеу-зерттеу жұмыстарына ...

Торғай даласындағы белгілі ұзын өзендердің бірі – Ұлы Жыланшық. Өзеннің бастауы – Ұлытау сілемдері. Географиялық мәліметтер бойынша, өзеннің аңғары Сарыарқаның оңтүстік-батыс шетіндегі Ұлытау таулы массивінің теңіз деңгейінен 750 м биіктігінен басталып, Торғайдың Жанкелді ауданындағы Ақкөл көліне (еңістігі 65 м) құяды. Жыланшық Ұлытаудан аққан екі өзен саласының бірігуінен пайда болады. Оң жақ саласы — Үлкен Жыланшықтың ұзындығы 163 км, сол жақ ...

Қыпшақ даласының бір пұшпағында орналасқан Әмір Темір мұнарасы сонадайдан «мен мұндалап» көзге түседі. Бұл тарихи ескерткіш – атақты  әміршінің қызына арнап салдырған кесенесі. Аңыздың айтуына қарағанда, Темір Тоқтамыс ханға қарсы жорық жасап келе жатқан сапарында осы маңайдағы қыпшақтар бейітінің жанындағы көлдің қамысында әміршінің қызын жолбарыс жарып өлтіреді. Ақсақ Темір қызына кесене орнатып, оның кірпіштерін осы арадан қырық шақырымдай жерде орналасқан ...

1917 жылы Қазан төңкерісі нәтижесінде билікке келген Коммунистік партия мен Кеңес үкіметі білім беру жүйесін, ғылымды, мәдениетті, әдебиет пен өнерді бақылауға ала бастады. 1919 жылы наурызда РКП(б)-ның VІІІ съезінде білім беру мен үгіт насихат жұмыстарының барлық түрлері таптық сипатта болып, коммунистік насихатпен ұштасу міндеттелді. Съезде «… білімі бар адамдардың күшін барлық жерде пайдалануға жол бере отырып және соны қолдай отырып, ...

Шығармашылық қызметтегі қазақ зиялыларының рухани-моральдық дағдарысы 1937 жылғы қуғын сүргін жылдарында айқын көрінді. 1937 жылы әдеби көркем шығармаларымен елге танылған қазақ зиялыларын айыптау мен қуғындау бұрынғыданбетер күшейіп, өзінің шарықтау шегіне жетті. Олардың шығармаларының әр жолынан, айтылған ой пікірлерінен ұлтшылдық пен байшылдықты, кеңес үкіметіне қарсылықты, теріс ниеттілікті көруге тырысушылар шықты. Тарих саханасынан кеткен алашордашыларды айыптау, бұрындары азды көпті байланыста болғандарды және ...