Tag Archives: Торғай

Торғайдағы ашаршылық туралы

Жалпы, 1920 немесе 1930 жылдардағы ашаршылық қазақ даласының барлық аймағын қамтығаны мәлім. Десек те, кейбір деректерге қарап отырып, мынадай жағдайды айта кетейік. Әрбір 12 жыл сайын қазақ даласында ашаршылық болып отырған екен. Бір жақсы жері, ол ашаршылықтарда халық жылу жинап, аштарға жәрдем беріп, тез көтеріліп отырған. Мысалы, қазақ даласында қоян жылдары жұт күшті болып, Ақ қоян жылы, Көк қоян жылы ...

Толығырақ »

Соғыстан қайтқан солдаттар…

22 маусым – адамзат тарихына миллиондаған адамдардың өмірін қиған сұрапыл соғыстың басталған күні ретінде қара таңбамен жазылып қалғанына да 77 жыл уақыт өтті. Адамзатқа қарсы жасалған қан-қасапқа қарсы тұрып, төрт жылға созылған соғыста қолынан қаруын тастамай, жеңіске жету жолында жан аямаған сарбаздардың алдыңғы қатарында қазақ қаламгерлері де болды. Солардың бірі – соғыста ел қорғаған, соғыстан кейін қолына қалам алып, бейбіт ...

Толығырақ »

Алашорданың табаны – Торғай…

Уақытша үкі­мет­­­тің басқару органы «Уч­ре­дительное собрание» («Ко­муч»)  мүшелерімен кездесу­ге­ Алашорда атынан 1918 жыл­дың шілде айында Семейден Ә.Бөкейханов пен Ә.Ермеков, Түркістаннан М.Шоқай, Батыс­тан У.Танашев төртеуі Самарада бас қосады. Бұлар «Комичпен» келіссөз жүргізді. Нәтижесінде, 20 қыркүйекте Уфада Уақытша үкімет жанынан Алашорда Ке­ңесі ашылды. – Әнес Төлендіұлы, сізді көзіқа­рақты қауым алаш тақы­ры­бында айтары бар тұлға деп біле­ді. Сұрайын де­генім –  Алаш­орда ық­палы қазақ ...

Толығырақ »

АЛАШ АРДАҚТЫСЫНЫҢ ҰРПАҒЫ

«Жақсының аты, ғалымның хаты өлмейді» дейді атам қазақ. Бұған қоса жақсы адамның артында қалған жал­ғыз ілік ұрпақтың өзін де халқымыз «Тұлпардың тұяғы, сұңқардың қияғы» немесе «Асылдың сынығы, бастаудың тұнығы» деп дәріптеп жататыны және бар. Мұны айтып отырғаным, менің осындай текті тұқымның ұрпағы – Гүлнар апай Міржақыпқызымен танысуым ойда-жоқта болды. Бұл 1989 жылдың жаз айының соңғы күндерінің бірі еді. Сол жылы ...

Толығырақ »

Ыбырай Алтынсарин туралы тың деректер

Істің болар қайырлы, Бастасаңыз Аллалап, Оқымаған жүреді, Қараңғыны қармалап, Мал — дәулеттің байлығы Бір жұтасаң жоқ болар, Оқымыстың байлығы Күннен күнге көп болар, Еш жұтамақ жоқ болар. ******* Әлпештеген ата-ана, Қартаятын күн болар, Қартайғанда жабығып, Мал таятын күн болар, Атамаған жүреді, Ата-анаң қартайса — Тіреу болар бұл оқу. Қартайғанда мал тайса — Сүйеу болар бұл оқу. Бұл бүкіл Қазақ даласын ...

Толығырақ »

Кәлен (қилы заман оқиғасы)

Кәлен орта дәулетті отбасында дүниеге келді, әкесі көзі қарақты кісі еді. Баласын ауыл молдасынан оқытқаннан кейін Байту оны кезінде Торғайдағы Ы.Алтынсарин негізін қалап кеткен мектепке берді. Бұл мектепті тәмамдағандардың бәрі сауатты, білімді болды. Кейін Кәлен Торғайдағы Иванов мектебін аяқтап, оқуын жетілдіріп шықты. Енді Байту Кәленге: «балам осы алған білімің жетер, ауылға келіп маған қолғабыс ет, біліміңді де пайдалан» деп елге ...

Толығырақ »

Абыройы асқан асыл азамат

Атам қазақта «әкесі достың баласы дос» дейтін аталы сөз бар. Иә, менің де әкемнің өзімен сыйлас әрі құрдас жандарының бірі Ғазиз қажы Әмірханұлы болатын. Ал өз ретінде Ғазиз әкеміздің баласы Шоқан қажы менімен сыйлас бауырымыз. Міне, сөйтіп, өткен сенбіде Қостанай қаласында Ғазиз қажының құрметіне өткізілген шараларға қатысып келген түрім бар. Әуелі Қостанай облысы Білім басқармасының мұрындық болуымен Ғазиз Әмірханұлының 90 ...

Толығырақ »

Болшы бекем, Торғайым!

Құт мекенім айықпастай қайғы алды. көрді қауым басынан бақ тайғанды. Бөкендердің жайылымы болған жер, Бөтендердің қоқысына айналды. Ұлыларым ұлықтаған бұрынғы, Қарт Торғайдың халі нашар бүгінгі. Баға жетпес анамдай ең ардақты, Нақ цифрмен белгілепті құныңды. Алған қаржы қай жыртықты жамасын, Жан жарасын қай дәкемен таңарсың. Жер-ана деп жар салуда адамзат, Жалға берген жан бар ма екен анасын. Халық кетсе дала боздар ...

Толығырақ »

ҮКІМЕТ 100 ЖЫЛДЫҚҚА ТАРТУ ЕМЕС… ТАЖАЛ СЫЙЛАМАҚ ПА!?.

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевқа АШЫҚ ХАТ Аса құрметті де қадірлі Нұрсұлтан Әбішұлы! Өзіңіз бастаған, елдің еңсесі мен рухын көтерген «Рухани жаңғыру» аясында Қазақстандағы қасиетті жерлерді анықтап, сол тарихи мекендерді қадірлеп, сақтау бойынша республика көлемінде жүйелі жұмыстар жүргізілуде. Сондай киелі өңірдің бірі – тарихы терең Торғай даласы. Бүгінгі Тәуелсіз Қазақстанның бастауында тұрған Алаш қозғалысына биыл 100 жыл толды. Әлем көз тіккен ...

Толығырақ »

Торғайдағы келелі істер немесе «Жеріне ағаш емес, Адам өскен жер»

  Бәріміз де ауыл баласымыз, мен де Қостанай облысы Жанкелдин ауданындағы бұрынғы «Еңбек» кеңшарының орталығы Көкалат ауылындағы Албарбөгет орта мектебінде оқыдым. Ол кездері бір жылғылардың 2 не 3 сыныптары болатын. Нақты есімде қалғаны 1990  жылғы аталған Албарбөгет мектебін бітірген кезде жалпы санымыз 46 ұл-қыз едік, кейбірі 8 жылдықты аяқтап кәсіптік білім беру мекемелерінде оқып, еңбекке ерте араласты. Әйтеуір жақсы жері ...

Толығырақ »