Tag Archives: Алаш

немесе киелі Тосыннан түлеп ұшқан Алаш қайраткерлері туралы сөз …Лайықтап өзінің дарынына, Қойсын уақыт әркімді орынына!! Бағаламау – әулетін Мұса-Шегеннің, Ата тарих кешпейтін ірі күнә. Хамитбек Мұсабаев, Алаш рухты ақын. Ағайынды Ахмет пен Ғазымбек Бірімжановтар жайлы сөз осыдан ширек ғасыр бұрын қозғалған болатын. Есімі Торғай еліне белгілі ұлтжанды азамат, елдің арғы-бергі тарихын жақсы білетін Орекен ағамыз бірде: «Ертайжан, Жәкең болса ...

(«Рухани жаңғыру: қазақ тілі – ұлтаралық қатынас тілі» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференциядағы баяндама) Заманында «ұлттың ар-ожданы» атанған Ахмет Байтұрсынұлының тіл туын көтеріп, оның бекем тұғырына айналуы кездейсоқ емес еді. Ресей империясы қилы амалмен құрамына қосып алған тегі бөтен жұрттарды орыс тілін таңу арқылы  отарлаушы  халыққа  сіңістіруге,  яғни  ассимиляциялауға қатты көңіл бөлгені мәлім. Дінді де ортақтас- тыруға тырысты. Ақыры, «иланымы магометандық ...

Смағұл Сәдуақасов баяндамасын осылай өрбіте жөнелген кезде, трибунада тұрған оның үстіне залдан лақтырылған шірік овощтар жауды да кетті… Сәдуақасов сахна сыртына қашып шықты… Содан кейін мәжілістің кейінгі жағы өткізілместен, «юбилей» тарады… Байтұрсыновқа қарсы студенттердің өтінішімен, сол күні түнде «Қара тақтаға жазылмаңдар, шешендер» деген атпен жазылған менің мақалам ертеңіне республикалық «Еңбекші Қазақстан» газетінің 69-нөмірінде (1923 жылы) бас мақала болып жарияланды. 1923 ...

Қостанайдағы Л.Толстой атындағы облыстық ғылыми-әмбебап кітапханаға Би-ағаның атын беру керек. Қазақтың үш бәйтерегі атанған Сәкен, Ілияс, Бейімбет сынды аяулы азаматтарымыз бір жылы туып, бір жылы өмірден өтті (1894 — 1938). Қатар туған жұлдыздар шын мәнінде ұлт әдебиетінің жұлдызына, ұлт руханиятының асқарына айналды. Биыл осы үш азаматтың туғанына — мерейлі 125 жыл! Көкейде жүрген бір ой: Сәкен атында Астананың қақ төрінде ...

Түрмеде екенмін деп түңілмей, қайта жан-жағындағы серіктеріне көмек қолын созу – Алаш көсемі Міржақып Дулатұлы үшін жазылмаған заңдылық болды. Ол бостандықта жүріп жиған-терген білімін, бүкіл тәжірибесін, қолынан келген бар көмегін түрмеге топырлап түсіп жатқан түркітектес бауырларынан еш аянып қалған жоқ, тіпті өз денсаулығының мүшкілдігіне қарамай, ақырғы демі шыққанша Алаш жұрты үшін аянбастан қызмет атқарды. «Мен біткен ойпаң жерге аласа ағаш, ...

1917 жылы 13 желтоқсанда құрылған Алашорда автономиялық республикасы 1920 жылы 26 тамызда кеңес үкіметінің пәрменімен жасақталған кеңестік Қазақ автономиясының құрылуына негіз болған еді. 1936 жылы ол автономия кеңес құрамындағы жеке республикаға айналды. Кеңестік республикаларды құру кезінде шекара белгілеу мәселесі, негізінен,  Қазақ автономиясы құрылған кездегі межемен белгіленді. Олай болса, қазіргі таңдағы тәуелсіз Қазақстанның ұлан-ғайыр жерге ие болып қалу мәртебесі Алаш зиялыларының ...

Уақытша үкі­мет­­­тің басқару органы «Уч­ре­дительное собрание» («Ко­муч»)  мүшелерімен кездесу­ге­ Алашорда атынан 1918 жыл­дың шілде айында Семейден Ә.Бөкейханов пен Ә.Ермеков, Түркістаннан М.Шоқай, Батыс­тан У.Танашев төртеуі Самарада бас қосады. Бұлар «Комичпен» келіссөз жүргізді. Нәтижесінде, 20 қыркүйекте Уфада Уақытша үкімет жанынан Алашорда Ке­ңесі ашылды. – Әнес Төлендіұлы, сізді көзіқа­рақты қауым алаш тақы­ры­бында айтары бар тұлға деп біле­ді. Сұрайын де­генім –  Алаш­орда ық­палы қазақ ...

«Жақсының аты, ғалымның хаты өлмейді» дейді атам қазақ. Бұған қоса жақсы адамның артында қалған жал­ғыз ілік ұрпақтың өзін де халқымыз «Тұлпардың тұяғы, сұңқардың қияғы» немесе «Асылдың сынығы, бастаудың тұнығы» деп дәріптеп жататыны және бар. Мұны айтып отырғаным, менің осындай текті тұқымның ұрпағы – Гүлнар апай Міржақыпқызымен танысуым ойда-жоқта болды. Бұл 1989 жылдың жаз айының соңғы күндерінің бірі еді. Сол жылы ...

  Биылғы жылы Алашорда үкіметінің құрылғанына 100 жыл, Алаш арысы Елдес Омарұлының туғанына 125 жыл толып отыр.  Осыдан бірнеше ай бұрын Qamshy.kz ақпараттық агенттігі  «АЛАШ АРЫСЫ ЕЛДЕС ОМАРҰЛЫНЫҢ ШЫҒАРМАЛАР ЖИНАҒЫН ШЫҒАРУ ҮШІН ҚОЛДАУ ҚАЖЕТ!» деген мақала жариялап,«Наурыздың 15-інде Ахмет Байтұрсынұлының еңбектеріне арналған ғылыми конференцияда Ахмет Байтұрсынов атындағы ҚМУ профессоры, жазушы, филология ғылымдарының кандидаты Ақылбек Шаяхмет Қостанайдан арнайы келіп, Байтұрсынов мұрасы ...

Абай да, Ыбырай да, олардың ізбасарлары да Аллаға мінажат қылғанын ғалымдар болмаса, көпшілік әлі толық біле қоймайды. Абайдың «Махаббатсыз – дүние дос, хайуанға оны қосыңдар» деген сөзі барлық басылымдарда «Махаббатсыз – дүние бос, хайуанға оны қосыңдар» деп басылып жүр. Абайдың бұл арада айтып отырғаны әйелге деген махаббат емес, Аллаға деген махаббат екені белгілі. Өйткені, Абайдың өзі осы өлеңнің соңында: «жүрегі ...